Teelt, productie en verwerking van stevia
De stevia plant vanuit botanisch perspectief
De wetenschappelijke naam van de steviaplant is Stevia rebaudiana Bertoni. Ze behoort tot de plantenfamilie Asteraceae, net als zonnebloemen. De plant geeft de voorkeur aan warme, zonnige locaties met veel regen en kan meerjarig groeien in vorstvrije gebieden.
Voortplanting gebeurt meestal via stekken, planten uit in-vitro-cultuur of door zaden.
De teelt van stevia
De belangrijkste teeltgebieden voor stevia zijn Brazilië, China, Paraguay en de Verenigde Staten. Door de grote vraag wordt stevia steeds meer in andere landen geteeld.
In Europa zijn het vooral Portugal en Spanje die een voortrekkersrol spelen in de veredeling en verwerking van stevia. Daar wordt de plant in kleine landbouwcoöperaties verbouwd.
Aangezien stevia uitstekend gedijt in het mediterrane klimaat, hebben verschillende Zuid-Europese landen zich gespecialiseerd in de teelt ervan.
Japan is een van de grootste importeurs van stevia wereldwijd. Ongeveer een derde van zijn consumptie importeert het eilandland. De vraag naar stevia in de EU en de VS is aanzienlijk gestegen, vooral sinds Coca-Cola 24 op stevia gebaseerde zoetstoffen heeft gepatenteerd.
Individueel geplante stevia-zaailingen in potten
In tegenstelling tot grote landbouwproducten zoals maïs en graan, wordt stevia vaak op kleinere landbouwpercelen geteeld, wat de biodiversiteit bevordert. Dit stelt boeren in staat om naast de conventionele teelt van massaproducten een aanvullend inkomen te verdienen.
De teelt van stevia biedt boeren tal van voordelen, aangezien de plant weinig water nodig heeft en onder optimale groeicondities meerdere keren per jaar kan worden geoogst.
Veld met jonge stevia-gewas
Een jonge stevia-loot
Stevia-cultivatie in Portugal en Spanje
De productie van stevia
Bij de productie wordt onderscheid gemaakt tussen industriële en traditionele methoden. De traditionele methode omvat het drogen en malen van de bladeren. Uit het resulterende poeder worden verschillende producten gemaakt, zoals poederextracten, tafelzoetstoffen en vloeibare oplossingen.
Bij de industriële methode worden de steviolglycosiden, steviosiden en rebaudiosiden, vergelijkbaar met suikerbieten, uit de steviabladeren geëxtraheerd. Hiervoor worden moderne distillatie- en extractietechnologieën ingezet.
Zaailingen van de stevia rebaudiana-plant
Is de winning van stevia milieuvriendelijk?
De toonaangevende fabrikanten van zoetstoffen zijn gevestigd in Japan, China, Zuid-Amerika en de VS. In het verleden werden voor de extractie en verwerking van steviosiden vaak organische oplosmiddelen gebruikt. Tegenwoordig worden modernere methoden toegepast.
In plaats van op chemische extractiemethoden te vertrouwen, maken fabrikanten van kwalitatief hoogwaardige voedingsmiddelen steeds vaker gebruik van grondstoffen die zijn verkregen via fysieke extractieprocessen met CO2, ultrasoon geluid of water.
Het voordeel van ultrasoon- en CO2-extractiemethoden is dat ze zacht, antibacterieel en efficiënt zijn en geen verwarming vereisen. Ultrasone extractie wordt in de voedingsmiddelen-, supplement- en farmaceutische industrie gebruikt om bioactieve verbindingen voorzichtig uit planten te extraheren, waaronder vitaminen, polyfenolen, polysacchariden, cannabinoïden en andere plantenstoffen.
In Latijns-Amerika vond de traditionele verwerking plaats zonder destillatie- of zuiveringsinstallaties. Daar werd stevia verwerkt tot extracten, poeders, vloeibare preparaten of gebruikt als geneesmiddel. De bladeren werden op eenvoudige wijze gedroogd of verpulverd.